Το πολύπλοκο όργανο που καλείται ανθρώπινος εγκέφαλος, αποτελείται από διάφορες δομές που ελέγχουν όλες τις λειτουργίες του σώματος. 
Μία κατηγορία λειτουργιών του εγκεφάλου είναι οι γνωστικές, οι οποίες περιλαμβάνουν τις νοητικές διαδικασίες που μας επιτρέπουν τη λήψη πληροφοριών, τη διαλογή τους, την αποθήκευση και την ανάπτυξή τους.
Η εγκεφαλική λειτουργία επηρεάζεται από τον τρόπο ζωής, τη διατροφή και την άσκηση.
Τα εγκεφαλικά κύτταρα έχουν υψηλές ενεργειακές ανάγκες, που αντιστοιχούν στο 20% του βασικού μεταβολισμού.
Το βασικό καύσιμο του εγκεφάλου είναι η γλυκόζη, η οποία προέρχεται κυρίως από την διάσπαση απλών και σύνθετων υδατανθράκων.
Η συχνή κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων όπως τα τρόφιμα ολικής αλέσεως, λόγω της σταδιακής καύσης τους εξασφαλίζουν την συνεχόμενη παροχή ενέργειας για τον εγκέφαλο.
Εκτός από την παροχή ενέργειας, ο εγκέφαλος χρειάζεται βιταμίνες κυρίως του συμπλέγματος Β, βιταμίνη C, A και E. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β συμβάλουν στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και συμμετέχουν στην μεταφορά νευρικών ερεθισμάτων.
Περιέχονται κυρίως στα γαλακτοκομικά προϊόντα, στους ξηρούς καρπούς, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα δημητριακά ολικής, στο κόκκινο κρέας, το κοτόπουλο και τα ψάρια.
Οι βιταμίνες C, Α και E έχουν αντιοξειδωτική δράση, βοηθούν στην επιβράδυνση της γήρανσης των εγκεφαλικών κυττάρων και συμβάλλουν στην καλή λειτουργία των αγγείων, εξασφαλίζοντας την ομαλή κυκλοφορία του αίματος και την επαρκή οξυγόνωση των οργάνων, συμπεριλαμβανομένου και του εγκεφάλου.
Αυτές οι βιταμίνες περιέχονται κυρίως στα φρούτα, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, φυτικά έλαια, τους ξηρούς καρπούς και τα λιπαρά ψάρια.
Επίσης η εγκεφαλική λειτουργία επηρεάζεται από την επάρκεια του οργανισμού σε σίδηρο.
Τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου, ιδιαίτερα όταν φτάνουν στο σημείο να χαρακτηρίζονται ως αναιμία, επηρεάζουν αρνητικά τις νοητικές λειτουργίες, τη μνήμη και την ικανότητα συγκέντρωσης.
Τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι το κρέας και κυρίως το μοσχαρίσιο, το συκώτι, τα όσπρια, το σπανάκι και οι ξηροί καρποί.
Αποδεδειγμένη θετική επίδραση στην υγεία του εγκεφάλου έχει η κατανάλωση Ω3 λιπαρών οξέων.
Τα Ω3 προστατεύουν τον εγκέφαλο από τη φθίση των νοητικών του ικανοτήτων, περιορίζουν τον κίνδυνο φλεγμονής και βοηθούν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και την αναγέννηση των νευρικών κυττάρων.
Αντίθετα τα χαμηλά επίπεδα ω-3 λιπαρών οξέων συνδέονται με φτωχές επιδόσεις σε τεστ οπτικής μνήμης, δυσκολία κατά την επίλυση προβλημάτων, την εκτέλεση πολλαπλών πράξεων και τη σκέψη αφηρημένων εννοιών.
Τα Ω3 λιπαρά οξέα περιέχονται κυρίως στα λιπαρά ψάρια, τους ξηρούς καρπούς και το ελαιόλαδο.
Τέλος μεγάλη σημασία για τη λειτουργία του εγκεφάλου έχει η σωστή ενυδάτωση.
Έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και 3% αφυδάτωση προκαλεί έλλειψη συγκέντρωσης, αδύναμη μνήμη και μειωμένη απόδοση.
Καθημερινά χρειάζεται να αναπληρώνουμε το νερό που χάνετε φυσιολογικά από το σώμα.
Εκτός από την κατανάλωση νερού, υψηλή ενυδάτωση μπορούν να προσφέρουν φρούτα και λαχανικά που περιέχουν σημαντική ποσότητα υγρών.
Ανακεφαλαιώνοντας, η διατροφή που περιλαμβάνει όλες τις κατηγορίες τροφών, σε επαρκείς ποσότητες, η κατανάλωση τους τις σωστές ώρες και η σωστή ενυδάτωση επηρεάζουν θετικά την λειτουργία του εγκεφάλου.
Κανάκης Νικόλαος Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
